Sentetik Tiner Nedir?
Tinerler genel olarak vernik ve boya türlerinin inceltme özelliğine sahip olan, boyanın istenen kıvama getirilmesi için kullanılan bir kimyasaldır. Bu ürünler endüstriyel alanda yaygın olarak kullanılır. Boya işleri ile ilgilenen sektör çalışanları bu malzemeyi sıklıkla kullanır. Otomotiv sanayinde çalışan personeller de bu ürünü kullanırlar. Birçok sektör çalışanı tinere aşinadır.
Tinerin oluşumunda, basit bir kimyasal reaksiyon gerçekleşir. Buna rağmen tiner çeşitlerinin kullanımında dikkat edilmesi gereken önemli noktalar bulunmaktadır. Bu noktalardan hariç tiner çeşitlerini saklama hususunda da uyulması gereken kısımlar bulunur. Uçucu özellikteki tiner çeşitleri saklanırken, kapalı kaplarda muhafaza edilmelidir.
Tinerin sekiz adet çeşidi bulunur. Bu çeşitler;
- Endüstriyel (Rapit) Tiner
- Akrilik Tiner
- Sentetik Tiner
- Selülozik Tiner
- Fırın Tiner
- Lak Tiner
- Poliüretan Tiner
- Epoksi Tiner
Bu çeşitlerden olan ve sıklıkla kullanılan sentetik tiner nedir? Sentetik tiner, boya sektöründe yaygın şekilde kullanılan tinerlerin başında gelen çeşididir.
Sentetik Tiner İçeriği Nedir?
Sentetik tiner içeriği, belli oranlarda çözücülerden oluşmaktadır. Bu çözücüler toluen ve ksilendir. Toluen çözücüsü genellikle bir sentetik tiner karışımında %5 oranında bulunur. Ksilen çözücüsü ise bir sentetik tiner karışımında %95 oranında bulunmaktadır. Sentetik tinerin içerisinde bulunan toluen, ham yağda doğal olarak oluşan berrak bir sıvıdır. Ksilen maddesi ise benzen halkası bileşenlerine sahip, renksiz, tatlı kokulu ve yanıcı, aromatik hidrokarbonlardır.
Sentetik Tiner Formülü Nedir?
C7 ila C12 hidrokarbonlarının bileşimi neticesinde sentetik tiner üretilmektedir. Sentetik tiner ürünün formülü C8H15BrO2'dir. Basit bir reaksiyon oluşumunun sonucunda temizleme özelliğine sahip, şeffaf renkli, yağlı bir tiner elde edilir. Bu ürün endüstriyel kimya alanında yaygın olarak kullanılır.
Ayrıca çeşitli sektörlerde (metal, otomotiv vb.) yapılan temizlik görevlerinde de yaygın şekilde kullanılır. Sentetik tiner, hafif bir boya incelticisidir. Bu madde çözücü madde olarak kullanılan bir petrol damıtma maddesinin formülüne sahiptir.
Sentetik Tiner Nasıl Üretilir?
Genel olarak sentetik tinerin üretimi bir dizi basit işlemden oluşmaktadır. Belli oranda ki bu da yaklaşık %95 beyaz ispirto ve %5 toluen veya ksilene tekabül eder, bu çözücülerin karıştırılması ve homojen bir sıvı elde edilmesi ile sentetik tiner üretilmiş olur. Fakat bu işlemler yapılırken hem çözücülerin hem de oluşan sentetik tinerin son derece yanıcı olduğu bilgisi göz önüne alınmalıdır. Bütün bu bilgiler ışığında doğru güvenlik önlemlerinin alınmalıdır.
Sentetik Tiner Özellikleri Nelerdir?
Sentetik tinerin bir diğer isimleri orta alifatil ve solvent naftadır. Tinerler grubuna ait bir maddedir. Sentetik tinerin görünümü şeffaftır ve sıvı şeklindedir. Kendine has karakteristik bir kokusu bulunmaktadır. Sentetik tinerin kaynama noktası 165-200 °C’dir. Parlama noktası ise 33 °C’dir. Deniz kirletici özelliğe sahiptir.
Sentetik Tiner Ne İşe Yarar?
Sentetik tiner ne işe yarar ve sentetik tiner ne için kullanılır? Boya yapmak ve boyanın yüzeye eşit şekilde dağıtılmasını isteyenler bu tiner çeşidini rahatlıkla kullanabilir. Bu konuda sentetik tiner, çok etkilidir. Bu tiner çeşidi, solvent bazlı ürünlerde kullanılır ve inceltici görevi görür. Sentetik yapıda olan tüm boya, vernik ve astarların uygulamalarında güvenle kullanılabilir.
Yalnızca sentetik esaslı boya uygulamalarında değil, uygulama sırasında ve sonrasında kullanılan fırça, rulo, uygulama tabancası, spatül vb. gibi araç ve gereçlerin temizlik işlerinde kullanılabilir. Bunun yanında yeni boyanacak demir-çelik yüzeylerin boya öncesi mevcut yağ, pas tozları gibi kirliliklerden arındırılması amacıyla temizlik malzemesi olarak kullanılabilir.
Sentetik tinerin kullanım alanlarında endüstri alanında tezgâh, makine ve parçaların temizliği bulunmaktadır. Bunun yanında yer alan kullanım alanları da boya ve vernik için kullanılan ürünlerin temizlenmesidir. Bu kimyasal, zorlu lekeleri çıkarmak için de (kumaş ve benzeri malzemelerdeki) tercih edilebilir.
Sentetik Tiner Cilde Zarar Verir mi?
Sentetik tiner ne demek sorusu kadar, sentetik tiner ele zarar verir mi gibi sorular da merak edilen konular arasındadır. Sentetik tiner ele ya da cilde bulaştığında ve uzun süre bekletildiğinde yanma hissi verebilir. Cilt ile temas etmesi durumunda beklemeden, su ve sabunla temizlenmelidir. Bu ürün yanıcı, kolay alev alabilen ve uçucu bir madde özelliği gösterdiğinden sentetik tinerin bulunduğu alana ateşle yaklaşılmaması gerekir.
Sentetik tiner içilirse ne olur? Sentetik tiner cildi bile tahriş edici bir özelliğe sahipken kesinlikle içilmemesi ve yutulmaması gerekir. Bu durumlarda acil tıbbi yardım alınmalıdır. Ayrıca uzun süreler boyunca sentetik tiner kokusuna maruz kalmak kişide belirli semptomların görülmesine sebebiyet verebilir. Bu madde ile çalışılırken oldukça dikkatli olmak gerekir.
Sentetik Tiner Boyaya Zarar Verir mi?
Sentetik tinerin, yağlı boyaların bir diğer adıyla sentetik boyaların inceltilmesinde kullanıldığı bilinmektedir. Piyasada bu özelliği sebebi ile en yaygın ve en kolay temin edilebilen sentetik tiner boyaya zarar verir mi sorusu akıllara takılan bir konudur. Sentetik tiner diğer tiner çeşitlerine kıyasla keskin bir tiner değildir. Bundan dolayı kokusu diğer tiner çeşitlerine göre daha hafiftir.
Bu tinerin uygulandığı yüzeye zarar verme ihtimali düşüktür. Sentetik tiner herhangi bir bulaştığında, yağlı bir his bırakır. Sentetik tiner keskin bir tiner olmadığından dolayı cilde veya yüzeydeki boyaya zarar vermez. Bu durumda dikkat edilmesi gereken kısım bekletilme süresidir, yüzeyde uzun süre beklemesi matlaşmaya yol açabilir.
Sentetik tiner, herhangi bir yüzeye bulaşan boyaları silmek için kullanılabilir. Oluşan matlaşmanın yok olması için sentetik tiner kullanımından sonra yüzey sabunlu su ile temizlenmelidir. Endüstriyel boyaya sentetik tiner katılır mı sorusunun cevabı ise sentetik tiner kullanılamayacağıdır, bunun yerine selülozik tiner kullanılabilir.
Solvent ve Sentetik Tiner Arasındaki Fark Nedir?
Selülozik tiner bir diğer adıyla solvent ve sentetik tiner arasındaki fark nedir? Selülozik tiner, sentetik tinere göre daha uçucu olan ve selülozik boyaları açmak için kullanılan bir tiner çeşididir. Sentetik tiner selülozik tiner farkı şu şekilde özetlenebilir;
- Selülozik tiner sentetik tinere kıyasla daha uçucu özelliktedir.
- Selülozik tiner bu özelliğinden dolayı boyanın kuruma süresini azaltır fakat sentetik tiner uzatabilir.
- Selülozik tiner geride yağ bırakmaz, fakat sentetik tiner yağlı bir yapıya sahiptir.
- Her ikisi de ağır bir kokuya sahiptir ama selülozik tinerin daha etkili bir kokusu bulunur.
- Selülozik tinerin parlama derecesi 38 santigrat derece iken, sentetik tinerin parlama derecesi 33 santigrat derecedir.
- Selülozik tiner sentetik tinere kıyasla daha güçlü bir çözücüdür.
- Selülozik tiner plastik ve benzeri yüzeylere zarar verebilir ve sentetik tinere kıyasla tahribat derecesi daha yüksektir.
Sentetik Tiner Yerine Ne Kullanılır?
Sentetik tinere muadil kimyasallar nelerdir sorusunun cevabı kullanım alanına göre farklılık gösterir. Örneğin eğer amaç sentetik boya inceltmek ise, sentetik tiner yerine başka bir madde kullanılmaması önerilir. Fakat eğer amaç boya temizliği yapmak ise, sentetik tiner yerine selülozik tiner kullanılabilir.
2 Kg Boyaya Ne Kadar Sentetik Tiner Katılır?
Boyalara, genel olarak katılması gereken tiner oranı 1’e 2 şeklindedir. Fakat bu oran sentetik tinere gelince değişiklik gösterir. Yağlı boyalar inceltilirken sentetik tiner kullanılır. İnceltme için kullanılması gereken tiner oranı boya oranının %10’u olmalıdır. Bu orandan yola çıkarak 2 kg boyaya ne kadar sentetik tiner katılır sorusunun cevabı, 2x10:100 hesabı yapılarak bulunan 0,1 litre sentetik tiner katılması gerekir şeklindedir.